शब्दसिद्धी मराठी व्याकरण सराव प्रश्न | Shabdsiddhi Marathi Vyakaran | प्रश्नसंच - 2

साधित शब्द मराठी व्याकरण प्रश्नसंच

Question : 1

साधित शब्दांचे एकूण किती प्रकार पडतात ?

▪️ 2

▪️ 5

▪️ 3

▪️ 4

Correct Answer: पर्याय क्र. 3

1) उपसर्गघटित 2) प्रत्ययघटित 3) अभ्यस्त 4) सामासिक

Question : 2

सिद्ध शब्दाला उपसर्ग अथवा प्रत्यय जोडल्यास तयार होणाऱ्या शब्दाला काय म्हणतात

▪️ साधित शब्द

▪️ उपसर्गघटित शब्द

▪️ तत्सम शब्द

▪️ तद्भव शब्द

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

साधित शब्द म्हणजे असे शब्द जे मूळ शब्दाला (सिद्ध शब्दाला) उपसर्ग किंवा प्रत्यय जोडून तयार होतात. हे शब्द भाषेतील मूळ धातूंना नवीन रूप देतात, ज्यामुळे त्यांचा अर्थ बदलतो किंवा त्यात भर पडते. उपसर्ग घटित शब्द: जेव्हा मूळ शब्दाच्या (सिद्ध शब्दाच्या) आधी उपसर्ग जोडला जातो, तेव्हा तो उपसर्ग घटित साधित शब्द बनतो. उदाहरण: 'हार' हा सिद्ध शब्द आहे. त्याला 'प्र' हा उपसर्ग जोडल्यास 'प्रहार' हा साधित शब्द तयार होतो. येथे अर्थ पूर्णपणे बदलला आहे. प्रत्यय घटित शब्द: जेव्हा मूळ शब्दाच्या (सिद्ध शब्दाच्या) नंतर प्रत्यय जोडला जातो, तेव्हा तो प्रत्यय घटित साधित शब्द बनतो. उदाहरण: 'दया' हा सिद्ध शब्द आहे. त्याला 'ळू' हा प्रत्यय जोडल्यास 'दयाळू' हा साधित शब्द तयार होतो. इथे 'दया' या भावनेला विशेषणाचे रूप मिळाले आहे. निष्कर्ष: यावरून स्पष्ट होते की, जेव्हा सिद्ध शब्दांना उपसर्ग किंवा प्रत्यय जोडले जातात, तेव्हा नवीन तयार होणाऱ्या शब्दाला साधित शब्द असे म्हणतात.

Question : 3

योग्य विधान ओळखा

▪️ पूर्णाभ्यस्त शब्द, अंशाभ्यस्त शब्द, अनुकरण वाचक शब्द हे अभ्यस्त शब्दाचे प्रकार आहेत

▪️ उपसर्गघटित, प्रत्यय घटित, अभ्यस्त, सामासिक शब्द हे सिद्ध शब्दाचे प्रकार आहेत

▪️ उपसर्ग स्वतंत्रपणे वापरता येतात

▪️ उपसर्गाचा क्वचित, स्वतंत्रपणे उपयोग होतो

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 4

पुढील विधानांचा विचार करा व योग्य पर्याय निवडा
1. उपसर्ग अव्ययरूप असतात ते मूळ शब्दांचा अर्थ फिरवतात
2. उपसर्गाचा वापर वाक्यात स्वतंत्रपणे करता येतो
3. धातूंना जोडल्या जाणाऱ्या प्रत्ययाला कृत् म्हणतात

▪️ फक्त 1 बरोबर

▪️ 1 व 3 बरोबर

▪️ फक्त 3 बरोबर

▪️ वरीलपैकी सर्व चूक

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 5

पुढील विधाने वाचा
1. उपसर्ग म्हणजे पूर्व प्रत्यय होत
2. उपसर्ग हे अव्यय स्वरूप असून ते मूळ शब्द किंवा धातूंचा अर्थ फिरवतात
3. उपसर्ग हे वाक्यात स्वतंत्रपणे येऊ शकतात

▪️ 1 व 3 बरोबर

▪️ फक्त 3 बरोबर

▪️ 1 व 2 बरोबर

▪️ 2 व 3 बरोबर

Correct Answer: पर्याय क्र. 2

Question : 6

चूक की बरोबर
अ) विकृत शब्दांना तत्सम शब्द म्हणतात
ब) सिद्ध शब्द तद्भव शब्द नसतात
क) रुढीमुळे अर्थ प्राप्त झालेल्या शब्दांना रुढ शब्द म्हणतात

▪️ अ बरोबर

▪️ ब चूक

▪️ क बरोबर

▪️ अ चूक

Correct Answer: पर्याय क्र. 2

Question : 7

पुढील विधाने वाचून योग्य पर्याय निवडा
अ) शब्दांच्या पाठीमागे उपसर्ग लावून उपसर्ग घटित शब्द बनतात
ब) सर्वनामांना तध्दित प्रत्यय लागून नवीन शब्द तयार होतात
क) तध्दित आणि कृदंत असे साधित प्रत्ययांचे दोन प्रकार आहेत

▪️ फक्त अ बरोबर

▪️ फक्त ब चूक

▪️ फक्त अ व ब बरोबर

▪️ फक्त ब व क बरोबर

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 8

अभ्यस्त शब्दाबद्दल खालील विधानांचा विचार करा व योग्य विधाने असलेला पर्याय निवडा
1. साधित शब्दाचा एक प्रकार अभ्यस्त शब्द आहे
2. एकाच शब्दाचे किंवा अक्षराचे द्वित्व होऊन जो शब्द बनतो त्यास अभ्यस्त शब्द म्हणतात
3. बारीक-सारीक, गोडधोड हे शब्द पूर्णाभ्यस्थ शब्द प्रकाराचे आहेत

▪️ फक्त 1 आणि 2

▪️ फक्त 1

▪️ फक्त 3

▪️ फक्त 1 आणि 3

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 9

ज्या शब्दात दोन्ही शब्द अर्थपूर्ण असतात त्यामध्ये एक दोन अक्षरांचे यमक जुळणारे असतात त्यांना ---------------- म्हणतात

▪️ पूर्णाभ्यस्त शब्द

▪️ अंशाभ्यस्त शब्द

▪️ अभ्यस्त शब्द

▪️ अनुकरणवाचक शब्द

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 10

मूळ शब्दाच्या मागे / पूर्वी एक वा अधिक अक्षरे जोडतात त्यांना काय म्हणतात

▪️ साधित शब्द

▪️ सिद्ध शब्द

▪️ उपसर्ग

▪️ प्रत्यय घटीत शब्द

Correct Answer: पर्याय क्र. 2

Question : 11

धातुखेरीज इतर शब्दांना प्रत्यय लागून जे नवीन शब्द तयार होतात त्यांना काय म्हणतात

▪️ धातुसाधिते

▪️ कृदंन्ते

▪️ सिद्ध

▪️ तध्दिते

Correct Answer: पर्याय क्र. 3

Question : 12

योग्य पर्याय निवडा
1. शब्दाच्या मूळ रूपाचे बदललेले रूप म्हणजे विकृती होय
2. प्रकृतीला प्रत्यय लागून जे रूप तयार होते त्याला विकृती म्हणतात

▪️ फक्त 1 बरोबर

▪️ फक्त 2 बरोबर

▪️ दोन्ही बरोबर

▪️ दोन्ही चूक

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 13

उपसर्गाच्या संदर्भात योग्य विधान कोणते

▪️ उपसर्गाचा स्वतंत्रपणे उपयोग होतो

▪️ उपसर्गाचा स्वतंत्रपणे उपयोग होत नाही

▪️ उपसर्गाचा क्वचितच स्वतंत्रपणे उपयोग होतो

▪️ उपसर्ग निरुपयोगी असतो

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 14

अभ्यस्त शब्द ओळखा

▪️ मधूनमधून

▪️ दुधाळ

▪️ देवघर

▪️ पोळपाट

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 15

खालीलपैकी कोणता शब्द जोडशब्द नाही

▪️ हवापाणी

▪️ ठाकठीक

▪️ शेतीभाती

▪️ बारीकसारीक

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

जोडशब्द म्हणजे दोन शब्दांच्या संयोगातून तयार होणारा शब्द. परंतु दिलेल्या पर्यायांमध्ये 'हवापाणी' या शब्दाची फोड करता येत नाही आणि तो शब्दयोगी अव्ययासारखा वापरला जात नाही, म्हणून तो जोडशब्द नाही. ठाकठीक: 'ठाक' आणि 'ठीक' या दोन शब्दांच्या संयोगातून 'ठाकठीक' हा जोडशब्द तयार झाला आहे, जो 'ठीकठाक' किंवा 'उत्तम' या अर्थाने वापरला जातो. शेतीभाती: 'शेती' आणि 'भाती' या दोन शब्दांच्या संयोगाने 'शेतीभाती' हा जोडशब्द तयार होतो, जो 'शेतीवाडी' या अर्थाने वापरला जातो. बारीकसारीक: 'बारीक' आणि 'सारीक' या दोन शब्दांच्या संयोगातून 'बारीकसारीक' हा जोडशब्द तयार होतो, जो 'लहान-सहान गोष्टी' या अर्थाने वापरला जातो.

Question : 16

खाली दिलेल्या पर्यायातून सिद्ध शब्द ओळखा

▪️ अपयश

▪️ दगड

▪️ प्रकोप

▪️ जनन

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

सिद्ध शब्द म्हणजे असा मूळ शब्द जो कोणत्याही धातूपासून किंवा प्रत्यय व उपसर्ग यांच्या संयोगातून तयार झालेला नाही. तो भाषेत जसाच्या तसा रूढ झालेला असतो. अपयश: हा शब्द 'अप' (उपसर्ग) आणि 'यश' यांपासून तयार झाला आहे. त्यामुळे तो साधित शब्द आहे. दगड: हा एक मूळ शब्द आहे, जो कोणत्याही धातू किंवा अवयवापासून तयार झालेला नाही. म्हणूनच, तो सिद्ध शब्द आहे. प्रकोप: हा शब्द 'प्र' (उपसर्ग) आणि 'कोप' यांपासून तयार झाला आहे. त्यामुळे तो साधित शब्द आहे. जनन: हा शब्द 'जन' या धातूपासून तयार झाला आहे. त्यामुळे तो साधित शब्द आहे. वरील चार पैकी दगड हा एकमेव सिद्ध शब्द आहे; उर्वरित तीन शब्द साधित आहेत कारण ते उपसर्ग/धातू/प्रत्यय यांच्या मदतीने बनलेले आहेत.

Question : 17

निरंतर हा शब्द कोणत्या गटात मोडतो

▪️ उपसर्ग घटित

▪️ प्रत्यय घटित

▪️ अभ्यस्त

▪️ सामासिक

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 18

पुढील शब्द कोणत्या शब्दसिद्धीतील आहे - अधिपती

▪️ सामासिक

▪️ उपसर्ग घटित

▪️ प्रत्येक घटित

▪️ अभ्यस्त

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 19

गैर हजर, सब सज्ज, अनुकरण, सुविचार - हे शब्द कोणत्या प्रकारचे आहेत

▪️ प्रत्यय साधित शब्द

▪️ शब्दसाधित शब्द

▪️ उपसर्ग साधित शब्द

▪️ सामासिक शब्द

Correct Answer: पर्याय क्र. 2

Question : 20

हळूहळू हा कोणत्या प्रकारचा शब्द आहे

▪️ तत्सम

▪️ अभ्यस्त

▪️ प्रत्यय घटित

▪️ सामासिक

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 21

खालीलपैकी अंशाभ्यस्त नसलेला शब्द कोणता

▪️ बडबड

▪️ गोडधोड

▪️ आडवातिडवा

▪️ दगडबिगड

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 22

'बंधुता' हा शब्द शब्दसिद्धीच्या कोणत्या प्रकारातील आहे

▪️ उपसर्ग घटित

▪️ सामासिक

▪️ अभ्यस्त

▪️ प्रत्यय घटीत

Correct Answer: पर्याय क्र. 3

Question : 23

गुणगुण, खवखव, तुरुतुरु, कावकाव - हे खालीलपैकी कोणते शब्द आहेत

▪️ अंशाभ्यस्त

▪️ पूर्णाभ्यस्त

▪️ सामासिक

▪️ उपसर्ग घटित

Correct Answer: पर्याय क्र. 1

Question : 24

खालीलपैकी अंशाभ्यस्त शब्दाचा पर्याय निवडा

▪️ उरलासुरला

▪️ समोरासमोर

▪️ खळखळाट

▪️ दारोदार

Correct Answer: पर्याय क्र. 0

Question : 25

समोरासमोर, हालहाल, एकेक - या शब्दांचा प्रकार ओळखा

▪️ अंशाभ्यस्त शब्द

▪️ सामासिक शब्द

▪️ अनुकरणवाचक शब्द

▪️ पूर्णाभ्यस्त शब्द

Correct Answer: पर्याय क्र. 3

Your Score

Total Questions :

Attempted :

Correct Answers :

Wrong Answers :

Your Score : /