विभक्ती मराठी व्याकरण प्रश्नसंच
Question : 1
नामे किंवा सर्वनामे यांचे वाक्यातील क्रियापदाशी किंवा इतर शब्दाशी येणारे संबंध ज्या विकारांनी दाखवले जातात त्या विकारांना ------------- म्हणतात
Correct Answer: विभक्ती
Question : 2
नामाचा किंवा सर्वनामाचा वाक्यातील क्रियापदाशी जो संबंध असतो त्याला काय म्हणतात ?
Correct Answer: कारकार्थ
Question : 3
नामाचा किंवा सर्वनामाचा वाक्यातील क्रियापदा व्यतिरिक्त इतर शब्दांशी असणाऱ्या संबंधास ---------- म्हणतात
Correct Answer: उपपदार्थ
Question : 4
नामाला विभक्तीचा प्रत्यय लावण्यापूर्वी नामाच्या किंवा सर्वनामाच्या रूपात जो बदल करावा लागतो त्याला सामान्यरुप म्हणतात . हे विधान -----
Correct Answer: सत्य आहे
प्रत्यय लागण्यापूर्वी मूळ नामात होणाऱ्या बदलाला सामान्यरूप म्हणतात (उदा. घोडा + ला = घोड्याला). हे विधान सत्य आहे.
Question : 5
नामाचे किंवा सर्वनामाचे विभक्तीत रूपांतर करताना त्याला जी अक्षरे जोडली जातात , त्यास प्रत्यय असे म्हणतात . हे विधान -
Correct Answer: सत्य आहे
विभक्ती दर्शवण्यासाठी नामाला किंवा सर्वनामाला जोडल्या जाणाऱ्या अक्षरांना प्रत्यय म्हणतात. (उदा. स, ला, ने, त).
Question : 6
विभक्ती बाबत खालील विधाने लक्षात घेऊन बरोबर विधानांचा पर्याय निवडा ?
1 ) विभक्ती म्हणजे विभक्त करणे
2 ) मराठीत विभक्तीचे आठ प्रकार , तर कारकार्थ सहा मानले जातात
3 ) विभक्ती मुळे नामाच्या रूपात बदल होतो
4 ) विभक्ती प्रत्ययावरून मानल्या जातात
1 ) विभक्ती म्हणजे विभक्त करणे
2 ) मराठीत विभक्तीचे आठ प्रकार , तर कारकार्थ सहा मानले जातात
3 ) विभक्ती मुळे नामाच्या रूपात बदल होतो
4 ) विभक्ती प्रत्ययावरून मानल्या जातात
Correct Answer: वरील सर्व योग्य
मराठीत 8 विभक्ती आणि 6 कारकार्थ आहेत. विभक्तीमुळे सामान्यरूप (बदल) होतो आणि ती प्रत्ययावरून ओळखली जाते. त्यामुळे सर्व विधाने योग्य आहेत
Question : 7
मराठीत विभक्तीचे किती प्रकार मानले जातात
Correct Answer: 8
मराठीत प्रथमा, द्वितीया, तृतीया, चतुर्थी, पंचमी, षष्ठी, सप्तमी आणि संबोधन असे एकूण आठ विभक्तीचे प्रकार मानले जातात
Question : 8
विभक्ती व कारकार्थ यांच्या योग्य जोड्या जुळवा
गट - अ विभक्ती
1 ) द्वितीया
2 ) तृतीया
3 ) चतुर्थी
4 ) पंचमी
गट - ब कारकार्थ
A ) अपादान
B ) संप्रदान
C ) करण
D ) कर्म
गट - अ विभक्ती
1 ) द्वितीया
2 ) तृतीया
3 ) चतुर्थी
4 ) पंचमी
गट - ब कारकार्थ
A ) अपादान
B ) संप्रदान
C ) करण
D ) कर्म
Correct Answer: 1-D , 2-C , 3-B , 4-A
Question : 9
दोनशे रुपयांना ही छत्री आहे - अधोरेखित शब्दाच्या विभक्तीचा कारकार्थ ओळखा
Correct Answer: संप्रदान
चतुर्थी विभक्ती (प्रत्यय: 'ना') चा उपयोग वस्तूच्या मोबदला (किंमत) दर्शवण्यासाठी देखील केला जातो, जो संप्रदानचा गौण अर्थ आहे.
Question : 10
विभक्ती व त्यांचे अर्थ यांची अयोग्य जोडी असलेला पर्याय निवडा
1. द्वितीया – क्रिया ज्यावर घडली तो / ते
2. पंचमी – क्रियेचा आरंभ होतो ती वस्तू किंवा स्थान
3. षष्ठी – एका पदाचा दुसऱ्या पदाशी संबंध
4. सप्तमी – क्रियाच्या स्थानी घडली ते स्थान किंवा वेळ
1. द्वितीया – क्रिया ज्यावर घडली तो / ते
2. पंचमी – क्रियेचा आरंभ होतो ती वस्तू किंवा स्थान
3. षष्ठी – एका पदाचा दुसऱ्या पदाशी संबंध
4. सप्तमी – क्रियाच्या स्थानी घडली ते स्थान किंवा वेळ
Correct Answer: वरीलपैकी एकही नाही
Question : 11
अयोग्य जोडी ओळखा
1. षष्ठी → झा , झी , झे
2. द्वितीया → स , ला , ना , ते
3. तृतीया → ने , ऐ , शी
4. पंचमी → त , ई , आ
1. षष्ठी → झा , झी , झे
2. द्वितीया → स , ला , ना , ते
3. तृतीया → ने , ऐ , शी
4. पंचमी → त , ई , आ
Correct Answer: पंचमी - त , ई , आ
Question : 12
विभक्ती प्रत्यय किंवा शब्दयोगी अव्यय लागून तयार झालेल्या नामाच्या रूपाला काय म्हणतात
Correct Answer: सामान्य रूप
Question : 13
'कडा' या शब्दाचे सामान्य रूप ओळखा
Correct Answer: कड्या
जेव्हा 'कडा' या शब्दाला प्रत्यय लागतो (उदा. कड्या + वर = कड्यावर), तेव्हा त्याचे सामान्यरूप कड्या असे होते
Question : 14
प्रथमा विभक्तीचे प्रत्यय ओळखा
Correct Answer: प्रत्यय नाहीत
प्रथमा विभक्तीला एकवचनात व अनेकवचनात कोणतेही प्रत्यय नसतात. तिचा कारकार्थ कर्ता असतो
Question : 15
'स , ला , ते – स , ला , ना , ते' हे कोणत्या दोन विभक्तीचे प्रत्यय आहेत
Correct Answer: द्वितीया व चतुर्थी
द्वितीया (कर्म) आणि चतुर्थी (संप्रदान) या दोन्ही विभक्तींचे प्रत्यय स, ला, ते (एकवचन) आणि स, ला, ना, ते (अनेकवचन) हे आहेत.
Question : 16
राजाने प्रधानास बोलावले . या वाक्यातील कर्माची विभक्ती ओळखा
Correct Answer: द्वितीया
'प्रधानास' या कर्माला 'स' हा प्रत्यय लागला आहे. कर्माचा कारकार्थ द्वितीया विभक्ती दर्शवते.
Question : 17
नी , शी , ई , ही कोणत्या विभक्तीचे प्रत्यय आहेत
Correct Answer: तृतीया
नी, शी, ई, ही ही तृतीया विभक्तीच्या अनेकवचनाचे प्रत्यय आहेत (एकवचन: ने, ए, शी). तृतीयाचा कारकार्थ करण (साधन) असतो.
Question : 18
'देवाने मला खूप काही दिलेले आहे' या वाक्यातील देवाने या शब्दात कोणता विभक्ती प्रत्यय आलेला आहे
Correct Answer: तृतीया
'देवाने' या शब्दात 'ने' हा प्रत्यय लागला आहे, जो तृतीया विभक्तीचा एकवचनी प्रत्यय आहे.
Question : 19
खालील विधानातील अधोरेखित शब्दाचा कारकार्थ ओळखा - 'त्याच्या वागण्याचा मला राग आला'
Correct Answer: करण
'वागण्याचा' (षष्ठी प्रत्यय) हा शब्द 'राग आला' या क्रियेचे कारण किंवा साधन (करण) दर्शवत आहे.
Question : 20
करण म्हणजे ........
Correct Answer: क्रियेचे साधन किंवा वाहन
करण म्हणजे क्रिया पूर्ण करण्यासाठी वापरले जाणारे साधन किंवा माध्यम.
Question : 21
'दादा पायी चालत आले' या वाक्यातील पायी या सप्तमी विभक्तीच्या रूपाचा कारकार्थ कोणता
Correct Answer: करण
'पायी' म्हणजे 'पायाने' या अर्थाने येथे क्रियेचे साधन (करण) दर्शवते. (सप्तमीचा अपवाद).
Question : 22
'त्याच्याने हे काम होणार नाही' या वाक्यात कोणता विभक्ती प्रत्यय आला आहे
Correct Answer: तृतीया
'त्याच्याने' या शब्दात 'ने' हा प्रत्यय लागला असून, तो तृतीया विभक्तीचा आहे. (हा प्रयोग भावे प्रयोगात असमर्थता दर्शवण्यासाठी वापरला जातो).
Question : 23
'तो शाळेत पायी गेला' या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाच्या विभक्तीचा कारकार्थ ओळखा
Correct Answer: करण
'पायी' (पायाने) हे जाण्याच्या क्रियेचे साधन (करण) दर्शवते.
Question : 24
चतुर्थी विभक्ती प्रत्ययाची कार्ये करणाऱ्या अव्ययांचा गट खाली दिलेल्या गटातून निवडा
Correct Answer: करिता , साठी , कडे , प्रत
करिता, साठी ही अव्यये चतुर्थीच्या संप्रदान (उद्देश) कारकार्थाचे कार्य करतात.
Question : 25
पर्यायी उत्तरात चतुर्थी विभक्तीचे संप्रदान कारकार्थ असलेले वाक्य कोणते ?
Correct Answer: तू रामाला पुस्तक दे
'रामाला' (राम + ला) या शब्दातून दान, भेट किंवा देण्याचा उद्देश स्पष्ट होतो, जो चतुर्थीचा संप्रदान कारकार्थ आहे.
Your Score
Total Questions :
Attempted :
Correct Answers :
Wrong Answers :
Your Score : /