सर्वनाम मराठी व्याकरण प्रश्नसंच
Question : 1
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी लिंग व वचनाप्रमाणे बदलणाऱ्या सर्वनामांचा गट ओळखा
Correct Answer: मी , तू , तो , हा , जो
मराठीत तो, हा, जो ही तिन्ही सर्वनामे लिंग आणि वचनानुसार बदलतात (उदा. तो/ती/ते, हा/ही/हे). 'मी' आणि 'तू' फक्त वचनानुसार बदलतात, पण हा गट सर्वात योग्य आहे. कोण, काय, आपण, स्वतः ही सर्वनामे लिंग व वचनानुसार बदलत नाहीत.
Question : 2
वाक्यात सर्वनामाचा वापर अशावेळी केला जातो ------------
Correct Answer: नामाची पुनरावृत्ती टाळण्यासाठी
भाषेचे सौंदर्य टिकवून ठेवण्यासाठी आणि पुनरावृत्ती टाळण्यासाठी नामाऐवजी सर्वनाम वापरले जाते.
Question : 3
एखाद्याला उद्देशून लिहिलेल्या पत्रात कोणत्या सर्वनामाचा वापर करतात
Correct Answer: द्वितीय पुरुषवाचक
पत्रामध्ये ज्या व्यक्तीस उद्देशून लिहिले जाते, ती व्यक्ती द्वितीय पुरुष (ऐकणारा/संबोधित व्यक्ती) असते. ('तू' किंवा 'आपण/तुम्ही' यांसारखे).
Question : 4
पुढील विधानांपैकी योग्य विधान/विधाने निवडा :
(अ) 'मी' हे प्रथम पुरुषवाचक सर्वनाम आहे
(ब) 'तो' हे द्वितीय पुरुषवाचक सर्वनाम आहे
(क) 'आपण' हे तृतीय पुरुषवाचक सर्वनाम म्हणून वापरले जाते
(अ) 'मी' हे प्रथम पुरुषवाचक सर्वनाम आहे
(ब) 'तो' हे द्वितीय पुरुषवाचक सर्वनाम आहे
(क) 'आपण' हे तृतीय पुरुषवाचक सर्वनाम म्हणून वापरले जाते
Correct Answer: अ आणि क
विधान (अ) आणि (क) योग्य आहेत. विधान (ब) अयोग्य आहे, कारण 'तो' हे तृतीय पुरुषवाचक सर्वनाम आहे, द्वितीय पुरुषवाचक 'तू' किंवा 'तुम्ही' आहे.
Question : 5
आपण स्वतः दोन शब्द बोला . वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची जात ओळखा ?
Correct Answer: आत्मवाचक सर्वनाम
या वाक्यात 'आपण' चा अर्थ स्वतः या अर्थाने वापरला गेला आहे ('स्वतः' या शब्दावर अधिक जोर देण्यासाठी), म्हणून ते आत्मवाचक सर्वनाम आहे.
Question : 6
सर्वनामाचा प्रकार ओळखा : जो
Correct Answer: संबंधी सर्वनाम
जो हे सर्वनाम वाक्यातील पुढील भागाशी संबंध जोडण्याचे कार्य करते, म्हणून ते संबंधी सर्वनाम (Relative Pronoun) आहे.
Question : 7
' जो , जी , जे ' ही कोणत्या प्रकारची सर्वनामे आहेत
Correct Answer: संबंधी सर्वनाम
'जो, जी, जे' ही सर्वनामे वाक्यांमध्ये संबंध जोडण्याचे कार्य करतात, म्हणून त्यांना संबंधी सर्वनामे म्हणतात.
Question : 8
तू कोण, ती कोण याचा विचार केलास का ? या वाक्यातील सर्वनामाचा प्रकार ओळखा
Correct Answer: प्रश्नार्थक सर्वनाम
या वाक्यात 'कोण' हे सर्वनाम थेट प्रश्न विचारण्यासाठी वापरले गेले आहे, म्हणून ते प्रश्नार्थक सर्वनाम आहे.
Question : 9
कोणाकोणाची म्हणून नावे सांगू तुला आता ? वाक्यातील सर्वनामाचा प्रकार ओळखा
Correct Answer: प्रश्नार्थक सर्वनाम
'कोणाकोणाची' हा शब्द समूह प्रश्न विचारण्याचा उद्देश स्पष्ट करतो, म्हणून ते प्रश्नार्थक सर्वनाम आहे.
Question : 10
कोण व काय यांचा वापर प्रश्न विचारण्यासाठी न करता उद्गारवाचक किंवा विधानार्थी वाक्यात नामाऐवजी केल्यास त्यांना काय म्हणतात ?
Correct Answer: अनिश्चित सर्वनाम
जेव्हा 'कोण' आणि 'काय' ही सर्वनामे प्रश्न विचारण्याचा उद्देश गमावून अनिश्चित वस्तू/व्यक्तीचा बोध करतात (उदा. कोणी तरी आले), तेव्हा त्यांना अनिश्चित सर्वनाम (सामान्य सर्वनाम) म्हणतात.
Question : 11
मी स्वतः त्याला पाहिले . वाक्यातील अधोरेखित शब्दाचे जात ओळखा ?
Correct Answer: आत्मवाचक सर्वनाम
'स्वतः' हा शब्द 'मी' या कर्त्यावर जोर देण्यासाठी वापरला आहे, ज्यामुळे ते आत्मवाचक सर्वनाम ठरते.
Question : 12
ज्याच्या हाती ससा तो पारधी - या वाक्यामध्ये आलेली सर्वनामे कोणत्या प्रकारची आहेत
Correct Answer: संबंधी व दर्शक
'ज्याच्या' हे संबंधी सर्वनाम आहे आणि 'तो' हे दर्शक सर्वनाम आहे. संबंधी सर्वनामाच्या वाक्यात नेहमी दर्शक सर्वनाम येते.
Question : 13
खालीलपैकी कोणती सर्वनामे ही संबंधी सर्वनामे आहेत ?
Correct Answer: जो, जी, जे
जो, जी, जे ही सर्वनामे वाक्यात दोन उपवाक्यांमध्ये संबंध जोडण्याचे कार्य करतात.
Question : 14
'आपण गरिबांना मदत करावी' या वाक्यातील सर्वनाम ओळखा ?
Correct Answer: आपण
या वाक्यात 'आपण' हे सर्वनाम द्वितीय पुरुषवाचक (संबोधन) किंवा सामान्य अर्थाने (लोकांनी) वापरले आहे.
Question : 15
गणेश म्हणजे सर्वज्ञ. त्याला काय माहित नसते; अधोरेखित सर्वनामाचा प्रकार सांगा
Correct Answer: सामान्य
येथे 'काय' या शब्दाचा उपयोग प्रश्न विचारण्यासाठी नसून 'सर्व काही/अनेक गोष्टी' या अनिश्चित अर्थाने झाला आहे, म्हणून ते सामान्य सर्वनाम (अनिश्चित सर्वनाम) आहे.
Question : 16
'ज्याच्या हाती ससा तो पारधी' यामध्ये आलेली सर्वनामे कोणत्या प्रकारची आहेत
Correct Answer: संबंधी व दर्शक
'ज्याच्या' हे संबंधी आणि 'तो' हे दर्शक सर्वनाम आहे.
Question : 17
पर्यायी उत्तरातील 'सर्वनाम' असलेले योग्य पर्यायी उत्तर कोणते ?
Correct Answer: जनतेला जागृत करणे आमचे कर्तव्य आहे
या वाक्यात 'आमचे' (आम्ही या पुरुषवाचक सर्वनामाचे विभक्ती लागून आलेले रूप) हे सर्वनाम आले आहे.
Question : 18
लोकांनी आपण होऊन श्रमदान केले. सर्वनामाचा प्रकार ओळखा
Correct Answer: आत्मवाचक सर्वनाम
'आपण होऊन' म्हणजे 'स्वतःहून' या अर्थाने वापरल्यामुळे ते आत्मवाचक सर्वनाम आहे.
Question : 19
'आपण माझ्याकडे कधी येणार ?' अधोरेखित सर्वनामाचा प्रकार ओळखा
Correct Answer: द्वितीय पुरुषवाचक
येथे 'आपण' हा शब्द ऐकणाऱ्या व्यक्तीला (द्वितीय पुरुष) आदरार्थी संबोधण्यासाठी वापरला आहे.
Question : 20
'जो अभ्यास करेल तो परीक्षेत पास होईल .' अधोरेखित सर्वनामाचा प्रकार ओळखा
Correct Answer: संबंधी सर्वनाम
'जो' हा शब्द पुढील 'तो' या दर्शक सर्वनामाशी संबंध जोडतो, म्हणून तो संबंधी सर्वनाम आहे.
Question : 21
कोणत्या शब्दात 'द्वितीय पुरुषवाचक सर्वनाम' वापरले आहे ?
Correct Answer: आपण आत यावे
'आपण आत यावे' या वाक्यात 'आपण' हे ऐकणाऱ्या व्यक्तीला (द्वितीय पुरुष) आदरार्थी संबोधण्यासाठी वापरले आहे. (पर्याय 0 आणि 2 मध्ये 'आपण' आत्मवाचक किंवा प्रथम पुरुष आहे).
Question : 22
'आम्ही' या सर्वनामाचा प्रकार सांगा
Correct Answer: पुरुषवाचक सर्वनाम
'आम्ही' हे बोलणाऱ्या अनेक व्यक्तींचा (प्रथम पुरुष अनेकवचन) बोध करते, म्हणून ते पुरुषवाचक सर्वनाम आहे.
Question : 23
हा, ही, हे, तो, ती, ते - ही कोणती सर्वनामे आहेत
Correct Answer: दर्शक
ही सर्वनामे वस्तू किंवा व्यक्ती निर्देशित (दाखवण्यासाठी) करतात, म्हणून ती दर्शक सर्वनामे आहेत.
Question : 24
खालीलपैकी कोणत्या वाक्यात आत्मवाचक सर्वनाम आले आहे
Correct Answer: मी आपणाहून सहलीला जाण्याची तयारी दाखवली
या वाक्यात 'आपणाहून' (आपण + हून) चा अर्थ 'स्वतःहून' असा होतो, ज्यामुळे ते आत्मवाचक सर्वनाम ठरते.
Question : 25
नामांचा पुनरुच्चार किंवा पुनर्वापर टाळण्यासाठी सर्व प्रकारच्या नामांच्या जागी येणाऱ्या विकारी शब्दास काय म्हणतात
Correct Answer: सर्वनाम
सर्वनाम हे नामाच्या ऐवजी वापरले जाते, जेणेकरून नामाचा वारंवार येणारा उल्लेख टाळता येतो. (उदा. राम आजारी आहे. तो शाळेत येणार नाही.)
Question : 26
खालील विधानांचा विचार करा व योग्य विधान असलेला पर्याय निवडा
1. सर्वनामाला स्वतःची वेगळी लिंग वचन अशी ओळख नसते
2. सर्वनामाचे लिंग अथवा वचनातील रूप ते ज्या नामाच्या जागी येते त्यावरून निश्चित होते
1. सर्वनामाला स्वतःची वेगळी लिंग वचन अशी ओळख नसते
2. सर्वनामाचे लिंग अथवा वचनातील रूप ते ज्या नामाच्या जागी येते त्यावरून निश्चित होते
Correct Answer: फक्त 2 बरोबर
सर्वनाम हे ज्या नामाच्या जागी येते, त्या नामाचे लिंग आणि वचन धारण करते, त्यामुळे विधान 2 योग्य आहे.
Question : 27
मराठीत प्रमुख सर्वनामे एकूण किती आहेत
Correct Answer: नऊ
मराठी व्याकरणात 'मी', 'तू', 'तो', 'हा', 'जो', 'कोण', 'काय', 'आपण', 'स्वतः' अशी एकूण नऊ मूळ सर्वनामे आहेत.
Question : 28
सर्वनामांचे मुख्य प्रकार किती आहेत
Correct Answer: सहा
सर्वनामांचे मुख्य सहा प्रकार आहेत: पुरुषवाचक, दर्शक, संबंधी, प्रश्नार्थक, सामान्य/अनिश्चित आणि आत्मवाचक सर्वनाम.
Question : 29
सर्वनामांना --------- असे म्हणतात
Correct Answer: प्रतिनामे
सर्वनाम या शब्दाला इंग्रजीत Pronoun (Pro-noun) म्हणतात, ज्याचा अर्थ नामाऐवजी आलेला शब्द किंवा प्रतिनाम असा होतो.
Question : 30
खालीलपैकी कोणता एक सर्वनामाचा प्रकार नाही
Correct Answer: भाववाचक सर्वनाम
'भाववाचक' हा नामाचा प्रकार आहे (उदा. सौंदर्य, आनंद), तो सर्वनामाचा प्रकार नाही.
Question : 31
तुम्ही सर्वजण येथेच थांबा या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची जात ओळखा
Correct Answer: सर्वनाम
'तुम्ही' हा शब्द ऐकणाऱ्या व्यक्तींना संबोधण्यासाठी वापरला गेला आहे, म्हणून ते द्वितीय पुरुषवाचक सर्वनाम आहे.
Question : 32
पुढीलपैकी योग्य विधान/विधाने निवडा :
1. 'हे' हे दर्शक सर्वनाम दूरची वस्तू दर्शविते.
2. 'स्वतः' हे आत्मवाचक सर्वनाम आहे.
3. 'तुम्ही स्वतः आलात' या वाक्यात 'स्वतः' हे आत्मवाचक सर्वनाम आहे
1. 'हे' हे दर्शक सर्वनाम दूरची वस्तू दर्शविते.
2. 'स्वतः' हे आत्मवाचक सर्वनाम आहे.
3. 'तुम्ही स्वतः आलात' या वाक्यात 'स्वतः' हे आत्मवाचक सर्वनाम आहे
Correct Answer: 2 आणि 3
विधान 1 चुकीचे आहे, कारण 'हे' जवळची वस्तू दर्शविते (दूरची वस्तू 'ते' दर्शविते). विधान 2 आणि 3 योग्य आहेत.
Question : 33
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी वचन भेदानुसार बदलणारी सर्वनामे किती आहेत
Correct Answer: पाच
'मी' (आम्ही), 'तू' (तुम्ही), 'तो' (ते), 'हा' (हे), 'जो' (जे) ही पाच सर्वनामे वचनानुसार बदलतात.
Question : 34
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी वचन भेदानुसार बदलणाऱ्या सर्वनामांचा गट ओळखा
Correct Answer: मी , तू , तो , हा , जो
वचनानुसार बदलणाऱ्या पाच सर्वनामांचा हा योग्य गट आहे; 'कोण', 'काय', 'आपण', 'स्वतः' ही सर्वनामे वचनानुसार बदलत नाहीत.
Question : 35
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी लिंगानुसार बदलणारी सर्वनामे किती आहेत ?
Correct Answer: तीन
'तो' (ती, ते), 'हा' (ही, हे), आणि 'जो' (जी, जे) ही फक्त तीनच सर्वनामे लिंगानुसार बदलतात.
Question : 36
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी लिंगानुसार बदलणाऱ्या सर्वनामांचा गट ओळखा ?
Correct Answer: तो , हा , जो
तो/ती/ते, हा/ही/हे, जो/जी/जे अशी ही तीन सर्वनामे लिंगानुसार बदलतात.
Question : 37
मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी लिंग व वचन भेदानुसार बदलणारी सर्वनामे किती आहेत ?
Correct Answer: पाच
'मी', 'तू', 'तो', 'हा', 'जो' ही पाच सर्वनामे वचन किंवा लिंग यापैकी कोणत्याही भेदानुसार बदलतात.
Your Score
Total Questions :
Attempted :
Correct Answers :
Wrong Answers :
Your Score : /